استان قدس رضوی تهران | درگاه اصلی آستان قدس رضوی

آستان قدس رضوی سازمانی شبه‌دولتی در ایران است که در شهر مشهد مستقر است. آستان قدس رضوی به مجموعهٔ حرم، دستگاه‌ها، نهادها، ادارات فرهنگی، شرکت‌های صنعتی متعلق به این مجموعه گفته می‌شود. بخش‌های اقتصادی این سازمان دارای درآمد و سودآوری بالایی هستند زیرا از طرفی از پرداخت مالیات معاف هستند و همچنین از امتیازاتی همچون اراضی و املاک موقوفاتی بهره‌مند هستند. رهبر جمهوری اسلامی تولیت این سازمان را منصوب می‌کند. در ۱۳ ژانویه ۲۰۲۱ آستان قدس رضوی در فهرست تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار گرفت.

وزارت خزانه‌داری آمریکا در ۱۳ ژانویه ۲۰۲۱ نهاد آستان قدس رضوی که زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی ایران اداره می‌شود، را تحریم کرد. استیون منوشن، وزیر خزانه‌داری آمریکا، گفت: «این مؤسسه‌ها طبقه خواص [حکومت] ایران را قادر می‌کنند که یک نظام فاسد مالکیت بر بخش‌های بزرگی از اقتصاد ایران را حفظ کنند. ایالات متحده به هدف گرفتن کسانی که ادعا می‌کنند به مردم ایران کمک می‌کنند ولی ثروت خود را افزایش می‌دهند، ادامه می‌دهد.»

پیشینه

تولیت آستان قدس از آغاز دوره صفوی و رسمی شدن مذهب تشیع در ایران اهمیت یافت و مسئول آن توسط پادشاه وقت تعیین می‌شد. مشهور است که مأمون عباسی پیش از کشته شدن علی بن موسی الرضا قبه‌ای بر فراز مقبره هارون‌الرشید ساخته بود، که علی‌بن موسی‌الرضا پس از درگذشت، زیر همان قبه به خاک سپرده شد. اکنون نیز ۲ متر از دیوار حرم که بنای آن منسوب به مأمون است، به جاست و بقیه بنا روی همان دیوار قرار دارد. پس از آن تا روزگار دیلمیان، این بنا به حال خودش رها شده بود.و باره دیگر، در هنگامه حکومت پهلوی، مرمت و اعتلا آستانه قدس رضوی در زمان حکومت محمدرضا شاه پهلوی به اوج خودش رسیده و هزینه مرمت آن مرهون نذور وجوه شیعیان بوده است که محمد رضا شاه پهلوی خود جزوی از آنان بوده ، پس این مسلم بوده است که زیارت حرم در آن زمان میان شیعیان رواج داشته‌ است.
پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران انتخاب تولیت برعهده رهبر جمهوری اسلامی گذاشته شد. تولیت آستان قدس رضوی از ابتدای انقلاب به حکم روح‌الله خمینی با عباس واعظ طبسی بود، که با درگذشت او و با حکم سید علی خامنه‌ای از تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۹۴ تولیت این آستان به سید ابراهیم رئیسی، سپس از سال ۱۳۹۸ به احمد مروی واگذار شد.